Zmiany przepisów o Sądzie Najwyższym uchwalone

Sejm uchwalił chwilę temu ustawę o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw. Łącznie zmieniane jest aż 7 aktów. w tym o Sądzie Najwyższym, Krajowej Radzie Sądownictwa czy komornikach sądowych. Wczoraj rano odbyło się jej I czytanie, dziś II oraz III. Niebawem dokumentem zajmie się Senat, którego posiedzenie mieć będzie miejsce już w przyszłym tygodniu.

11 lipca br. do laski marszałkowskiej wpłynął projekt aktu prawnego, który miał na celu ostatecznie, biorąc pod uwagę historię tychże urzędów, połączyć stanowisko prokuratora generalnego z ministrem sprawiedliwości. Poza tym dozwala na wybór I prezesa Sądu Najwyższego po obsadzeniu 2/3 stanowisk sędziów Sądu Najwyższego. Liczbowo oznacza to, iż wystarczy 80 orzekających osób, a nie, jak dotychczas, 110. Przypomnijmy, że na ten moment w tej instytucji pracuje 58 czynnych sędziów. Ponadto utworzona ma zostać aplikacja uzupełniająca. Skierowana ona będzie do osób będących wcześniej zatrudnionymi w wymiarze sprawiedliwości (chodzi tu m.in. o asystentów, a także referendarzy sądowych). Ułatwi im to zostanie sędzią lub prokuratorem.

W pamięci mieć należy także wciąż trwający konflikt związany ze stanowiskiem I prezesa Sądu Najwyższego. W Konstytucji zapisano bowiem, że jego kadencja trwa 6 lat. W uchwalonej jednak w ubiegłym roku ustawie sędziowie zostają przeniesieni w stan spoczynku po ukończeniu 65. roku życia. Taka sytuacja spotkała m.in. prof. Małgorzatę Gersdorf, która pełni ten właśnie urząd. Mówi ona: "Jestem I prezesem Sądu Najwyższego do 2020 r., nikt tego nie zmieni, bo normy konstytucyjne są najważniejsze i nie można ich zmieniać zwykłymi ustawami". 

Z drugiej jednak strony premier Mateusz Morawiecki, komentując projekt ustawy, powiedział wczoraj: "W związku z tym, że była I prezes Sądu Najwyższego, nie jest już dzisiaj I prezes SN, zgodnie z ustawą, to żeby nie doszło do klinczu, do sytuacji patowej, każde poważne państwo musi sobie z tym w jakiś sposób poradzić, musi sobie poradzić w sposób legislacyjny. Stąd nowa inicjatywa, która z tego impasu ma pozwolić wyjść".

Wczoraj rano na Sali Plenarnej w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej miało miejsce I czytanie złożonego projektu. Po nim zdecydowano, że jeszcze w ten sam dzień Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka przedłożyć będzie musiała Sejmowi sprawozdanie w tej sprawie. Dlatego też na godzinę 15:00 zaplanowano jej posiedzenie. Zanim je rozpoczęto, przewodniczący, poseł Stanisław Piotrowicz, wydał komunikat mówiący o tym, że nie działają maszynki do liczenia głosów, w związku z czym konieczne będzie głosowanie ręczne. Biuro Legislacyjne Sejmu zaproponowało, by zmienić tytuł tak, aby był on zgodny z dotychczas stosowanymi przepisami. Dlatego też zamiast ustawa otrzymała nazwę: "Ustawa o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw". Początkowo brzmiał on następująco: "Ustawa o zmianie ustawy – Prawo o prokuraturze oraz niektórych innych ustaw".

Podczas obrad wielokrotnie zgłaszano wątpliwości dot. zgodności druku z prawem Unii Europejskiej. Odpowiadano jednak, iż reforma wymiaru sprawiedliwości nie jest nim objęta. Pomimo tego, w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Luksemburgu toczy się sprawa w tej kwestii. Wyrok ma zostać ogłoszony niebawem.

Około godziny 22, gdy rozpatrzono dopiero 2. z 19 artykułów, jeden z posłów złożył wniosek o dalsze procedowanie artykułami, a nie wszystkimi zmianami (ustępami) osobno. To pozwoliło na szybsze zakończenie posiedzenia. Po prawie 10 godzinach burzliwych dyskusji (w międzyczasie miała miejsce trwająca nieco ponad pół godziny przerwa) pozytywnie zaopiniowano druk stosunkiem 14 głosów za, przy 11 przeciwnych i 1 wstrzymującym się.

Na godzinę 23:15 zaplanowano II czytanie projektu. W związku z tym, że o tej godzinie Komisja jeszcze obradowała, postanowiono o przeniesieniu tegoż punktu na godzinę 9:00, czyli tuż przed blokiem głosowań. Rano podjęto decyzję o niedopuszczeniu do zadawania pytań. W związku z tym, po wygłoszeniu przez parlamentarne ugrupowania 5-minutowych oświadczeń, zamknięto ten punkt. Chwilę temu uchwalono opisywaną ustawę stosunkiem 230 głosów za, przy 24 przeciwnych i 4 wstrzymujących się. Głosu nie oddali wszyscy posłowie Platformy Obywatelskiej, Nowoczesnej, klubu Polskie Stronnictwo Ludowe - Unia Europejskich Demokratów oraz koła Liberalno-Społeczni. Teraz akt trafi do Senatu. Jego najbliższe posiedzenie odbywać się będzie od 24 do 27 lipca.