Rzecznik Praw Obywatelskich chce zniesienia kar za żebranie
- Data publikacji: 26.01.2021, 12:30
Do ministra sprawiedliwości zaapelował Rzecznik Praw Obywatelskich. Karalność żebractwa stanowi nieproporcjonalną ingerencję w prawa i wolności jednostki. Najwyższy czas znieść ten przepis - czytamy w komunikacie RPO. Adam Bodnar już po raz drugi składa tego typu wniosek.
W Polsce karalność żebractwa jest regulowana poprzez przepisy Kodeksu Wykroczeń. Odpowiedzialny jest za to art. 58 ustawy który mówi, że kto posiada odpowiednie środki do życia i jest zdolny do podjęcia pracy, a żebrze w miejscu publicznym podlega karze więzienia, grzywny do 1500 zł bądź grozi mu nagana. Również gdy ktoś żebrze w sposób natarczywy bądź oszukuje, podlega aresztowi albo ograniczeniu wolności.
Adam Bodnar już po raz drugi apeluje do ministerstwa sprawiedliwości o analizę i zniesienie zasadności utrzymywania takich przepisów dotyczących żebractwa. Jak wskazano na stronie RPO, rzecznik uważa że wszelkie dostępne w Kodeksie Wykroczeń regulacje nie odpowiadają współczesnym zjawiskom społecznym. Dodatkowo nie uważa ich za skuteczne i prewencyjne w kwestii zapobiegania żebractwu.
Posiadanie odpowiednich środków egzystencji i bycie zdolnym do pracy to pojęcia wyjątkowo nieostre. Większość sprawców to osoby ubogie, samotne, bez środków do życia czy wsparcia rodziny. Ze statystyk wynika, że karą najczęściej orzekaną jest grzywna - zaznaczył rzecznik.
Według Bodnara ważnym argumentem przemawiającym za wycofaniem tego artykułu z ustawy jest również jego sprzeczność z Europejską Konwencją Praw Człowieka. Podkreślił również, że w styczniu tego roku Europejski Trybunał Praw Człowieka uznał zakaz żebractwa za środek radykalny, wymagający silnego uzasadnienia.
Porównując obecne czasy do lat, w których regulacje dotyczące żebractwa powstawały, została wyrażona przez RPO pewna wątpliwość, czy "bycie niezdolnym do pracy" ma takie same znaczenie obecnie, niż jakie miało te kilkadziesiąt lat temu. Jest to główny argument rzecznika - anachroniczność ustalonych w innym ustroju politycznym przepisów.
Art. 58 wprowadzono do polskiego prawa wraz z Kodeksem wykroczeń w 1971 r. Od tego czasu nie był nigdy nowelizowany. Zarówno przepis ten, jak i cały Kodeks wykroczeń, wpisywały się w system wartości Konstytucji PRL z 1952 r. Stanowiła ona, że praca jest prawem, obowiązkiem i sprawą honoru każdego obywatela. Dziś Konstytucja nie zawiera zaś obowiązku pracy - zaznaczył Bodnar.
Wątpliwości rodzi również sformułowanie słowa „żebrze”. Jak podkreślił rzecznik, w pewnych sytuacjach konotacje żebractwa można podciągnąć pod zachowania objęte ustawą organizowania zbiórek publicznych.
RPO zwrócił się dziś do ministra sprawiedliwości o podjęcie odpowiednich działań legislacyjnych w tym celu.